AANDACHT
Blote wortel plantgoed is leverbaar van half november tot eind maart,
het ideale plantseizoen voor succesvolle aanplant.
Salix viminalis - Teenwilg
Razendsnelle biomassabouwer. Vroeg stuifmeel voor bijen, vlechtwerkhout en oeverversterker; ideaal in syntropisch beheer en voedselbos.
| Maat: 60 / 100 cm - Blote wortel |
| Licht: volle zon, zon tot halfschaduw |
| Syntropie: 80% - 100% licht (emergent) |
| Bodem pH: licht zuur, neutraal, licht alkalisch |
| Vochtigheid: fris, vochtig, nat |
1. Introductie
De katwilg, ook wel teenwilg genoemd, is een oeroude begeleider van het kleinschalige boerenlandschap. Inheems in Europa en ook bij ons al eeuwenlang gekend voor vlechtwerk, knotbeheer en hakhout. Dit is de wilg die manden, vlechtheggen en zinkstukken leverde – maar ook een pionier die op de meest arme of natte grond durft te wortelen. In voedselbossystemen zien we hem vaak als een razendsnelle bouwer van biomassa en beschutting.
2. Kenmerken en seizoensbeeld
- Voorjaar: al zeer vroeg verschijnen zilvergrijze katjes, vaak nog vóór het blad. Deze katjes vormen een van de eerste stuifmeel- en nectarbronnen voor bijen.
- Zomer: lange, smalle bladeren met zilvergroene onderzijde. De groei is explosief: meterslange scheuten in één seizoen zijn geen uitzondering.
- Herfst: blad verkleurt geel en valt vrij vroeg. De twijgen blijven zichtbaar en kleuren roodbruin.
-
Winter: een wirwar van slanke twijgen, soepel en buigzaam – ideaal vlechtmateriaal.
Groeit als struik of meerstammige boom tot 6–8 m hoog, meestal breed uitstoelend.
3. Ecologische functie en biodiversiteitswaarde
- Biodiversiteit: katjes zijn cruciaal voor vroege insecten (bijen, hommels, vlinders).
- Habitat: dichte struiken bieden broedruimte voor vogels en dekking voor kleine zoogdieren.
- Waterbeheer: wortelgestel bindt oevers en voorkomt erosie.
-
Pioniersrol: neemt snel terrein in, verbetert de bodemstructuur en creëert schaduw en microklimaat voor andere soorten.
In onze nestaanplantingen gebruiken we katwilg vaak als een soort “versneller”: hij geeft snel biomassa en bescherming voor gevoeliger plantgoed.
4. Toepassing in ontwerp en systeem
- Biomassa- en mulchleverancier: levert enorm veel snoeihout en blad voor bodembedekking.
- Windfilter en schaduwgever: snelgroeiend, ideaal om kwetsbare soorten te begeleiden.
- Houtkanten en oevers: versterkt taluds en trekt leven aan.
- Combinaties: goed met stikstofbinders (zoals zwarte els Alnus glutinosa) en trager groeiende fruit- of notenbomen die profiteren van de beschutting.
5. Gebruik, eetbaarheid of medicinale waarde
- Traditioneel gebruik: jonge twijgen eeuwenlang gebruikt voor manden, schuttingen, vlechtwerk.
- Medicinale waarde: wilgenbast bevat salicine, de natuurlijke voorloper van aspirine – traditioneel gebruikt tegen koorts en pijn.
- Eetbaarheid: geen directe eetbare waarde, wel als geneeskrachtige plant in volksgeneeskunde.
6. Beheer & standplaats
- Standplaats: houdt van vochtige, voedselrijke bodems; groeit ook op arme gronden als er voldoende water is. Zonminnend.
-
Beheer:
- Uitstekend geschikt voor knotten en hakhout; kan cyclisch om de 1–3 jaar worden teruggezet.
- Scheuten hergroeien razendsnel en leveren grote hoeveelheden biomassa.
-
Syntropisch beheer:
- Perfecte biomassasoort: snelle hergroei na terugsnoei, rijke toevoer van mulch en hout.
- Kan meerdere keren per jaar gesnoeid worden om licht te reguleren en bodem te voeden.
- Versnelt systeemopbouw door biomassa en schaduw, maar vraagt sturing om niet te dominant te worden.
De katwilg is daarmee een werkpaard onder de bosgoedsoorten: minder verfijnd in sierwaarde, maar van onschatbare waarde als eerste bouwer, voedselbron voor insecten en leverancier van biomassa en vlechtmateriaal.