AANDACHT
Blote wortel plantgoed is leverbaar van half november tot eind maart,
het ideale plantseizoen voor succesvolle aanplant.
Amelanchier alnifolia 'Martin' - Krentenboompje
Canadese Saskatoonbes: grote blauwzwarte bessen met zoet amandelaroma; rijpt juni–juli, zelfbestuivend, winterhard en ideaal voor voedselbossen.
| Maat: Pot 2L |
| Onderstam: Eigen wortel (geen onderstam) |
| Bestuiving: zelfbestuivend |
| Licht: zon tot halfschaduw |
| Syntropie: 40% - 60% licht (medium) |
| Bodem pH: licht zuur, neutraal |
| Vochtigheid: fris |
| Winterhard tot zeker: -25°C |
| Pluk: begin augustus |
| Gebruik: keuken (verwerkt), dessert (vers) |
Amelanchier alnifolia ‘Martin’ is een Canadese selectie van de Saskatoonbes, een soort die van nature voorkomt in de prairiegebieden van West-Canada en het noordwesten van de Verenigde Staten. De cultivar ‘Martin’ werd geselecteerd in Saskatchewan voor haar grote bessen, uniforme rijping en uitstekende smaak. Ze is een zaailing van het ras ‘Thiessen’, maar met grotere en iets later rijpende vruchten. Het ras is populair in voedselbossen, kleine boomgaarden en permacultuursystemen, waar het zijn dubbele waarde als fruitstruik én bestuiversplant bewijst.
De bessen van ‘Martin’ zijn groot (tot 17 mm), rond, en blauwpaars tot bijna zwartblauw bij rijping, bedekt met een witte waas van natuurlijke waslaag. Het vruchtvlees is zacht, sappig en paarsrood, met een zoete smaak en een vleugje amandelaroma, veroorzaakt door de natuurlijke cyanogene verbindingen in de pitjes (zoals bij amandelen). De smaak doet denken aan een mengeling van bosbes, appel en amandel, rijk en zacht tegelijk. De vruchten bevatten veel vitamine C, ijzer en antioxidanten en zijn geliefd bij zowel mensen als vogels.
De struik bloeit in april, met witte, stervormige bloemen die vroeg verschijnen, vaak nog vóór het blad volledig ontluikt. De bessen rijpen in juni tot begin juli, meestal iets later dan ‘Thiessen’, wat handig is om de oogst te spreiden. De rijping is gelijkmatig, wat ‘Martin’ bijzonder geschikt maakt voor handmatige of mechanische oogst. De vruchten blijven stevig aan de struik hangen en barsten zelden — een belangrijk verschil met sommige oudere rassen.
De bessen zijn heerlijk vers uit de hand, maar ook uitermate geschikt voor jam, taart, sap, wijn of droging. Door hun milde zoetheid en rijke aroma zijn ze uitstekend als natuurlijke vervanger voor blauwe bessen in gematigde klimaten. Gedroogd krijgen ze een rozijnachtige smaak, en in gemengde compotes voegen ze diepte en kleur toe. Ook vogels zijn er dol op — wie zelf wil oogsten, doet er goed aan de struiken tijdig af te schermen met netten.
‘Martin’ groeit uit tot een meer-stammige struik van 2,5 tot 4 meter hoog, met een rechte, luchtige habitus en donkergroen blad dat in de herfst vuurrood tot oranje verkleurt. De plant is uiterst winterhard (tot –40 °C), ziekteresistent, en verdraagt droogte, wind en lichte schaduw. Hij groeit het best op een zonnige standplaats met goed doorlatende, humusrijke grond, bij voorkeur met een licht zure pH (5,5–7,0). Snoei na enkele jaren de oudste takken weg om verjonging te stimuleren en de opbrengst hoog te houden. De wortels vormen weinig uitlopers, waardoor de struik ordelijk blijft in gemengde aanplantingen.
‘Martin’ is zelfbestuivend, maar kruisbestuiving met andere Amelanchier alnifolia-rassen (zoals ‘Smoky’, ‘Northline’ of ‘Thiessen’) verhoogt de opbrengst en bessenmaat aanzienlijk. De bloemen worden druk bezocht door bijen en hommels, waardoor de plant een belangrijke nectar- en stuifmeelbron vormt in het vroege voorjaar. Ook in kleine tuinen volstaat één plant om vruchten te dragen.