AANDACHT
Blote wortel plantgoed is leverbaar van half november tot eind maart,
het ideale plantseizoen voor succesvolle aanplant.
Leycesteria formosa - Fazantenbes
Struikje met purperrode bloei en donkere karamelbessen; bloeit juni–oktober, insectenmagneet, eetbare vruchten voor mens en vogel, sterk en sierlijk in zon of halfschaduw.
| Maat: Pot 2L |
| Bestuiving: zelfbestuivend |
| Licht: zon tot halfschaduw |
| Syntropie: 60% - 80% licht (high) |
| Bodem pH: licht zuur, neutraal, licht alkalisch |
| Vochtigheid: fris |
| Winterhard tot zeker: -15°C |
| Gebruik: dessert (vers), keuken (verwerkt) |
Oorsprong en achtergrond
Leycesteria formosa, in het Nederlands bekend als Karamelbes, Himalayakapelbloem of Grootmoeders oorbel, is afkomstig uit de bergstreken van Zuidwest-China en de Himalaya. De plant werd in de 19e eeuw in Europa geïntroduceerd als sierheester, maar vond later ook een plaats in natuurlijke tuinen vanwege zijn ecologische waarde en eetbare bessen.
De soort behoort tot de kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae) en valt op door haar weelderige groei, sierlijke bloeiwijzen en rijke aantrekkingskracht op vogels en insecten.
Vruchten
Na de opvallende bloei in zomer en vroege herfst verschijnen hangende trossen van bessen. De vruchten zijn glanzend paarsbruin en hangen aan donkerpurper gekleurde schutbladen, wat een decoratief contrast geeft.
De bessen zijn eetbaar, met een zoet-aromatische, karamelachtige smaak wanneer ze volledig rijp zijn, vandaar de bijnaam karamelbes. Doet denken aan crème brûlée. Onrijpe vruchten smaken echter bitter en wrang, dus pluk ze pas als ze diep donker en zacht zijn.
Rijping
De bloei start meestal in juni en gaat door tot in oktober, afhankelijk van het klimaat. De bessen rijpen onregelmatig doorheen de zomer en herfst, waardoor vogels (vooral merels en lijsters) er langdurig van profiteren. Ideaal als ze vallen in het kippenren!
Culinair
De rijpe bessen kunnen vers gegeten worden, maar de smaak is wat eigenaardig en niet voor iedereen even geliefd. Love it or hate it! Ze worden af en toe gebruikt in chutneys, confituur of siropen, vaak gemengd met appel of bes om hun sterke aroma te verzachten.
Belangrijk is om enkel volrijpe, zwarte vruchten te gebruiken > halfrijpe bessen zijn onaangenaam bitter.
Verzorging en onderhoud
Leycesteria formosa is een meerjarige houtige struik, snelgroeiend en bladverliezend. Hij wordt meestal 1,5 tot 2 meter hoog, met rechte, holle stengels en frisgroene bladeren. De plant houdt van zon tot halfschaduw, en een vruchtbare, goed doorlatende bodem met wat vocht, maar geen stilstaand water.
De struik is redelijk winterhard (tot -15 °C), maar kan in strenge winters deels invriezen. Hij loopt dan weer vlot uit vanaf de basis.
Eventueel snoei je jaarlijks in het voorjaar de oudste stengels tot bij de grond om jonge, vitale scheuten te stimuleren. Ik gebruik hem ook als mulchplant. Bovendien zijn de holle stengels ideaal om insecten te helpen overwinteren.
Durft zich al eens uitzaaien.
Bestuiving
De bloemen worden rijk bezocht door bijen en hommels en vlinders. De plant is zelfbestuivend.